Α) Ζεύξη Λευκάδας
Ελάχιστα στοιχεία έχουν ανακοινωθεί από τις μέχρι τώρα αποφάσεις των υπουργείων. Για παράδειγμα, δεν έχουν δημοσιοποιηθεί τα δεδομένα που λήφθηκαν υπόψη, από πού αντλήθηκαν, η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε, οι τεχνικές και οι οικονομικές μελέτες, οι περιβαλλοντικές μελέτες, αλλά και τα πρόσωπα ή και οι φορείς που συμμετείχαν στα στάδια των μελετών. Επίσης, δεν έχει δοθεί πληροφόρηση σχετικά με το αν θα υπάρχουν διόδια και ποιο θα είναι το σχετικό αντίτιμο. Κάτι που δε δικαιολογείται, διότι αποκλείεται να μην έχει εκπονηθεί τεχνικό-οικονομική μελέτη βιωσιμότητας του έργου.
Μερικά από τα στοιχεία που μπορεί να απαιτήσει ο δήμος να παρουσιαστούν στους Λευκαδίτες από τους αρμόδιους φορείς είναι:
Α’ Σκέλος
1) Μέση ετήσια ροή (είσοδος-έξοδος) οχημάτων την τελευταία πενταετία α) ανά είδος (αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, φορτηγά, αυτοκινούμενα τροχόσπιτα), β) ανά προέλευση (μόνιμοι κάτοικοι, περιστασιακοί κάτοικοι, κάτοικοι παρακείμενων περιοχών, ξένοι τουρίστες, επισκέπτες από τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας), γ) ανά μήνα.
2) Εκτίμηση της εξέλιξης της κυκλοφοριακής ροής κατά τα επόμενα χρόνια κατόπιν σχετικών ερευνών και λαμβάνοντας υπ’ όψη α) την ολοκλήρωση της Αμβρακίας οδού και του αυτοκινητοδρόμου κεντρικής Ελλάδας, β) την αναβάθμιση των οδικών δικτύων Ακτίου-Λευκάδας και Βόνιτσας-Λευκάδας, γ) τις εκτιμήσεις για την κυκλοφοριακή κίνηση της Ιόνιας οδού, της Ολυμπίας οδού και της Εγνατίας οδού, δ) τις προβλέψεις για την τουριστική κίνηση στη χώρα μας και ειδικότερα στη Λευκάδα τα προσεχή χρόνια.
3) Οι εντυπώσεις ή τυχόν δυσαρέσκεια και το μέγεθος αυτής από τους τουρίστες-επισκέπτες, τους επαγγελματίες και τους κατοίκους από τυχόν καθυστέρηση ή ταλαιπωρία κατά την άφιξή τους στο ή και την αναχώρησή τους από το νησί.
4) Σύγκριση του μέσου χρόνου και κόστους διάνυσης, για παράδειγμα, των αποστάσεων Ακτίου-Νυδριού και Ακτίου-Αγίου Νικήτα σε σχέση με αντίστοιχες σε ανταγωνιστικές περιοχές και χώρες.
Τα παραπάνω στοιχεία θα βοηθούσαν όχι απλά στον προσδιορισμό του βαθμού αναγκαιότητας της κατασκευής μίας βελτιωμένης πρόσβασης στο νησί, αλλά κυρίως το απαιτούμενο μέγεθος δυναμικότητάς της και το πότε χρονικά θα πρέπει να είναι έτοιμη σε σχέση με τις μελλοντικές κυκλοφοριακές απαιτήσεις.
Άραγε έχουν διενεργηθεί σχετικές έρευνες, πότε και πώς; Αν ναι, τότε γιατί δεν παρουσιάζονται; Αν όχι, γιατί δεν έχουν γίνει και αν έχει προγραμματιστεί να γίνουν.
Β’ Σκέλος
1) Διεξαγωγή περιβαλλοντικών μελετών από επιπλέον φορείς (π.χ. πανεπιστήμια, ΕΛΚΕΘΕ) – πέρα από τη Διεύθυνση του υπουργείου Περιβάλλοντος – για κάθε επιλογή ζεύξης, ώστε να επέλθει διασταύρωση των επιστημονικών εκτιμήσεων και να κατατεθεί μεγαλύτερο πλήθος προτάσεων για τη λήψη μέτρων περιβαλλοντικής προστασίας.
2) Εκτίμηση της χρονικής διάρκεια ζωής της κάθε επιλογής ζεύξης (για παράδειγμα το σκυρόδεμα της υποθαλάσσιας ζεύξης Ακτίου-Πρέβεζας εκτιμάται ότι μπορεί να αντέξει περίπου 100 χρόνια).
3) Το συνολικό κόστος και ο απαιτούμενος χρόνος εκτέλεσης της κάθε κατασκευής.
4) Οι πηγές, το κόστος και η ευκολία εύρεσης χρηματοδότησης κάθε επιλογής.
5) Το εκτιμώμενο μέσο ετήσιο κόστος συντήρησης και διαχείρισης της κάθε επιλογής.
6) Η δυναμικότητα ομαλής εξυπηρέτησης διερχόμενων οχημάτων της κάθε επιλογής.
7) Η εκπόνηση τεχνικό-οικονομικών μελετών με τις οποίες θα αναλύονται οι προϋποθέσεις χρηματοοικονομικής βιωσιμότητας κάθε επιλογής, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω στοιχεία. Για παράδειγμα, η αναγκαιότητα ή όχι επιβολής διοδίων και αν ναι τότε οι επιλογές τιμολογιακής πολιτικής.
8) Η σύνδεση της κάθε επιλογής με το κυκλοφοριακό σχεδιασμό της πόλης και του νησιού, καθώς και το αντίστοιχο κόστος διαμόρφωσης των απαιτούμενων συνοδευτικών οδικών έργων.
Σημαντικό παράγοντα στη συγκέντρωση των απαραίτητων πρωτογενών δεδομένων για την εκπόνηση των μελετών και για το λόγο αυτό όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστων, αλλά και στην ίδια την εκπόνηση των μελετών, μπορούν να διαδραματίσουν τόσο τα πανεπιστήμια, για παράδειγμα με ανάθεση μελετών σε τμήματα των αρμόδιων πανεπιστημιακών σχολών ή και με την εκπόνηση μίας ή δύο διδακτορικών διατριβών, όσο και εξειδικευμένες εταιρείες.
Με τη διεξαγωγή περισσότερων της μίας έρευνας διασταυρώνεται η εξαγωγή συμπερασμάτων, ενισχύεται η αξιοπιστία των δεδομένων, αυξάνονται οι εναλλακτικές προτάσεις και ελαχιστοποιείται το ενδεχόμενο μίας λανθασμένης ή ατελούς εκτίμησης. Το δε κόστος των επιπλέον μελετών όχι απλά εξαλείφεται αλλά υπερκεράται από τυχόν λάθη ή και παραλείψεις που θα αποφευχθούν.
Από την πετυχημένη λειτουργία μίας νέας ή μίας επιπλέον σύνδεσης του νησιού και ειδικά σε συνδυασμό με μία αναδιάταξη των κυκλοφοριακών δομών, θα επέλθουν σταδιακά μη εμφανείς-έμμεσες θετικές οικονομικές συνέπειες, όπως α) η πιο άνετη διακίνηση των κατοίκων, των επισκεπτών και των τουριστών, κάτι που θα κάνει πιο ευχάριστη την διαμονή στο νησί και θα βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα του νησιού ως τουριστικού προορισμού, β) η χρήση της ίδιας της νέας οδικής σύνδεσης ως εργαλείο τουριστικού μάρκετινγκ για το νησί, γ) η οικονομική ωφέλεια από την μείωση του κόστους καυσίμου και του χρόνου κατά την μετακίνηση των οχημάτων, δ) η εξάλειψη της πιθανότητας πρόκλησης δυσάρεστης διάθεσης του επισκέπτη-τουρίστα, ε) η αύξηση των εσόδων για την δημοτική αρχή, στ) η εν μέρει αντικατάσταση χαμηλής οικονομικής συνεισφοράς τουριστών με άλλους υψηλότερης συνεισφοράς, ζ) η αναβάθμιση της περιοχής.
Απτό παράδειγμα σταδιακής επίτευξης έμμεσων ωφελειών για την πόλη και το νησί αποτελεί η μαρίνα της Λευκάδας, καθώς α) ομόρφυνε όχι μόνο την περιοχή στην οποία κατασκευάστηκε, αλλά και τον παρακείμενο χώρο, β) προσέλκυσε νέους και μάλιστα υψηλού οικονομικού επιπέδου επισκέπτες, γ) προσέφερε αμιγώς νέες θέσεις εργασίας, δ) ανέβασε το τουριστικό πρεστίζ του νησιού, ε) ευνοήθηκαν οι επιχειρήσεις της πόλης και του νησιού, στ) προσφέρει σημαντικότατα έσοδα στα ταμεία του δήμου.
Μία τελευταία σκέψη αποτελεί η σύγκριση των παρακάτω τριών εναλλακτικών σχετικά με την κατασκευή, καθώς και με την διαχείριση της λειτουργίας και της συντήρησης της ζεύξης:
1) Να ανατεθεί η διαχείριση και η εκμετάλλευση α) πακέτο με την κατασκευή του έργου, β) ξεχωριστά από την κατασκευή του.
2) Να παραχωρηθεί μόνο η διαχείριση και η συντήρηση α) μαζί με την κατασκευή, β) δίχως την κατασκευή του.
3) Να μείνει η διαχείριση της λειτουργίας και συντήρησης στον δήμο.
Κατόπιν συλλογής των απαραίτητων πληροφοριών και ενδεικτικών προσφορών, μπορεί να γίνει σύγκριση των σεναρίων, ώστε να προκύψει η πλέον ωφέλιμη επιλογή. Στην περίπτωση που ως καλύτερη λύση προκύψει η παραχώρηση της διαχείρισης, θα ήταν ίσως προτιμότερο η επιλογή της εταιρείας να μην βασίζεται στο αμιγώς οικονομικό κομμάτι της προσφοράς. Διότι ο πιο οικονομικός δεν σημαίνει ότι είναι και ο πιο αποδοτικός, καθώς κάποια εταιρεία μπορεί να προσφέρει μία πολύ ανταγωνιστική προσφορά σχεδιάζοντας α) να μειώσει βραχυπρόθεσμα το κόστος συντήρησης ώστε να φαίνεται φθηνό, αλλά μακροπρόθεσμα να προκύπτουν έκτακτες τεχνικές αλλοιώσεις που να αυξάνουν το συνολικό κόστος, β) διαμορφώνοντας συνθήκες και όρους εργασίας οι οποίες να υποσκάπτουν την εκτέλεση του απαραίτητου επιπέδου ποιότητας συντήρησης, καθώς και αποτελεσματικής διοίκησης.
Ένας συνδυαστικός τρόπος αντιμετώπισης του θέματος θα αποτελούσε η τήρηση συγκεκριμένων προδιαγραφών, κανόνων και όρων από τον διαχειριστή, με βάση τις οποίες θα καταθέσει την προσφορά του, καθώς και η εκλογή όχι κατόπιν μειοδοτικού διαγωνισμού, αλλά κατόπιν κλήρωσης των για παράδειγμα δύο ή τριών πιο οικονομικών προσφορών, εφ’ όσον η διαφορά κόστους μεταξύ τους είναι σχετικά μικρή. Ταυτόχρονα, η ανάθεση της διαχείρισης και της συντήρησης να αφορά μία περιορισμένη χρονική περίοδο, λίγο πριν το πέρας της οποίας να διενεργείται εκ νέου διαγωνισμός. Επίσης, τα οικονομικά και τα τεχνικά πεπραγμένα της διαχειρίστριας εταιρείας να ελέγχονται ετησίως από ορκωτούς ελεγκτές και τεχνικό κλιμάκιο. Παράλληλα, οι ελεγκτές και το τεχνικό κλιμάκιο να αλλάζουν υποχρεωτικά κάθε χρόνο, ώστε να αυξάνεται η αξιοπιστία των ελέγχων.
Η παρουσίαση και η ανάλυση των μελετών στους πολίτες-δημότες, με τα θετικά και τα αρνητικά της κάθε επιλογής, θα έλυνε σε μεγάλο βαθμό απορίες ή και καλοπροαίρετες αμφιβολίες για τη διαδικασία και τον τρόπο επιλογής της όποιας λύσης ως έργου. Πέραν τούτου, η ενημέρωση και μάλιστα όσο το δυνατόν πληρέστερη, αποτελεί ηθική υποχρέωση των αρμοδίων απέναντι στους πολίτες-δημότες.
Σχετικά με το ύψος των τελών των διοδίων για τους μόνιμους κατοίκους και τους επαγγελματίες του νησιού αλλά και των όμορων περιοχών, θα μπορούσε να εξεταστεί το σενάριο του μειωμένου κόμιστρου ή και της απαλλαγής, κατόπιν εξέτασης διάφορων τιμολογιακών σεναρίων. Η έκδοση μίας σχετικής κάρτας θα αποτελούσε το μέσο για την πρακτική εφαρμογή του μέτρου.
Σε περίπτωση που προκριθεί μία πιο οικονομικά συμφέρουσα επιλογή από εκείνη της υποθαλάσσιας ζεύξης, τότε οι περισσευούμενοι δεσμευμένοι οικονομικοί πόροι θα μπορούσαν να κατευθυνθούν για τη βελτίωση του πολύπαθου οδικού δικτύου του νησιού, καθώς και άλλων σημαντικών υποδομών.
Όμως ο παράγοντας χρόνος πιθανόν να είναι ο σημαντικότερος λόγος ο οποίος και τελικά να επιβάλλει την επίσπευση μίας άμεσης, ενδιάμεσης οικονομικής λύσης, όπως εκείνης της δεύτερης πλωτής γέφυρας. Η οποία στην πράξη, ίσως να αποδειχθεί επαρκής και επομένως να καταστεί εκ των πραγμάτων και η τελική επιλογή. Τυχόν αντιπολιτευτική επιχειρηματολογία βάσει μελετημένων ειρωνικών σχολίων ελπίζω να μην σταθεί εμπόδιο σε μία τέτοιου είδους πρωτοβουλία.
Β) Διαχείριση Απορριμμάτων
Η χωροθέτηση της μονάδας προεπεξεργασίας, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης – ΜΟΠΑΚ – σχεδόν θα συμπίπτει με τον χώρο στον οποίο γίνεται εδώ και χρόνια η εναπόθεση των δεματοποιημένων σκουπιδιών. Δηλαδή, κοντά σε κατοικίες, σε σχολεία, στην προστατευόμενη περιοχή Natura 2000, στον θαλάσσιο δίαυλο και στη μαρίνα τουριστικών σκαφών.
Επιπλέον, με βάση την προβλεπόμενη μελλοντική δίοδο εισόδου-εξόδου του νησιού μας, της υποθαλάσσιας ζεύξης, ελλοχεύει το ενδεχόμενο το εργοστάσιο επεξεργασίας σκουπιδιών να «καλωσορίζει» και να «αποχαιρετάει» κάθε επισκέπτη-τουρίστα.
Σε περίπτωση που κατόπιν εμπεριστατωμένης επιστημονικής μελέτης (για εκπόνηση της οποίας δεν έχει γίνει καμία ενημέρωση-παρουσίαση) δεν βρέθηκε εναλλακτική τοποθεσία εντός του νησιού μας, προκύπτει το ερώτημα αν έχει προβλεφθεί ο περιορισμός της θέασης του εργοστασίου με καλλωπιστικές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις πρασίνου. Επίσης, μία ανησυχία για ενδεχόμενη δυσοσμία μάλλον δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως ακραία εξαιτίας του όγκου των σκουπιδιών κατά την καλοκαιρινή περίοδο.
Ακόμα, επειδή το υπόλειμμα της επεξεργασίας θα μεταφέρεται εκτός Λευκάδας και παράλληλα τα πρωτογενή απορρίμματα των γειτονικών περιοχών θα καταφθάνουν για επεξεργασία στο εργοστάσιο (εντός Λευκάδας), θα υπάρχει μία συνεχής ροή εισόδου και εξόδου απορριμματοφόρων. Η οποία θα είναι εντονότερη το καλοκαίρι και επομένως υπάρχει η πιθανότητα να επιδρά αρνητικά στη διάθεση των επισκεπτών-τουριστών του νησιού μας.
Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξει ενημέρωση ως προς τη δυναμικότητα της ΜΟΠΑΚ. Αν θα μπορεί να καλύπτει όχι μόνο τον σημερινό αλλά και έναν μεγαλύτερο όγκο απορριμμάτων μελλοντικά, καθώς οι ανάγκες αυξάνονται. Θα είναι κρίμα να κατασκευαστεί ένα εργοστάσιο το οποίο κάποια στιγμή δεν θα μπορεί να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της τουριστικής περιόδου και κατά συνέπεια πάλι να στοιβάζονται απορρίμματα μέσα στο καλοκαίρι. Αλλά και σε θετικό ενδεχόμενο, θα ήταν φρόνιμο να μελετηθεί αν συμφέρει να φτιαχτεί ένα εργοστάσιο το οποίο θα λειτουργεί τον χειμώνα στο 10% της δυναμικότητάς του και το καλοκαίρι στο 90% με 100%.
Η Λευκάδα μπορεί διοικητικά να ανήκει στην περιφέρεια Ιονίων νήσων αλλά χωροταξικά έχει άμεση γειτνίαση-σύνδεση με τη Στερεά Ελλάδα. Ο κρατικός σχεδιασμός θα μπορούσε να είχε διερευνήσει την εναλλακτική εκδοχή να αποτελέσει το νησί μας μέρος της διαχείρισης απορριμμάτων της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και ειδικότερα των περιοχών Βόνιτσας-Αμφιλοχίας-Αγρινίου. Αν σήμερα υπάρχει ακόμα χρόνος ώστε να αποτελέσει η Λευκάδα τμήμα της διαχείρισης αποβλήτων της Αιτωλοακαρνανίας, προκύπτει το ερώτημα μήπως θα πρέπει να μελετηθεί και να εξεταστεί αν συμφέρει αυτή η λύση ή όχι σε σύγκριση με την ΜΟΠΑΚ.
Άλλη μία κρίσιμη πληροφορία αποτελεί η πρόβλεψη της χρονικής έναρξης λειτουργίας της ΜΟΠΑΚ, καθώς και η εκτίμηση έναρξης λειτουργίας του εργοστασίου της Δυτικής Στερεάς, αλλά και οποιασδήποτε άλλης προτεινόμενης λύσης. Να δοθεί δηλαδή, η εικόνα της πρακτικής και χρονικής δυνατότητας εξυπηρέτησης κάθε περίπτωσης.
Κατόπιν των παραπάνω, ο κρατικός σχεδιασμός θα μπορούσε να έχει αντιπαραβάλει και μία τρίτη εναλλακτική. Το ενδεχόμενο λειτουργίας ενός εργοστασίου που θα καλύπτει τις ανάγκες του νησιού κατά το μεγαλύτερο μέρους του χρόνου και ο τυχόν υπερβάλλον όγκος απορριμμάτων των καλοκαιρινών μηνών να διατίθεται προς διαχείριση σε εργοστάσιο της Δυτικής Στερεάς, καθώς η περιοχή αυτή δεν παρουσιάζει τόσο έντονες διακυμάνσεις όγκου απορριμμάτων λόγω καλοκαιρινού τουρισμού.
Οι απόψεις που θα παρουσιαστούν πρέπει να είναι ολοκληρωμένες και εμπεριστατωμένες τεχνικοοικονομικά. Να προσδιορίζουν για παράδειγμα, το συνολικό κόστος διαχείρισης των σκουπιδιών με τη λειτουργία της ΜΟΠΑΚ (κόστος λειτουργίας εργοστασίου και κόστος μεταφοράς των αποβλήτων σε ΧΥΤΑ εκτός νησιού), καθώς και το κόστος διαχείρισης των σκουπιδιών στην περίπτωση μεταφοράς τους στο μελλοντικό εργοστάσιο της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, η σε περίπτωση συνδυασμού των δύο παραπάνω περιπτώσεων. Όπως και οποιασδήποτε άλλης πρότασης.
Σε περίπτωση που προκριθεί μία επιλογή εκτός της ΜΟΠΑΚ, τότε οι περισσευούμενοι οικονομικοί πόροι που έχουν δεσμευθεί για την κατασκευή της θα μπορούσαν να αναδρομολογηθούν προς τη βελτίωση των υποδομών του νησιού.
Γ) Αξιοποίηση ΑΠΕ στη Λευκάδα
Ποιες είναι οι δυνατότητες της Λευκάδας για παραγωγή καθαρής ενέργειας από τον ήλιο και τον αέρα; Έχει γίνει κάποια μελέτη ώστε να ενημερωθούν οι δημότες για το θέμα;
Στον σύνδεσμο https://www.atmosphere-upatras.gr/solarmaps/Lefkada υπάρχει ένας χάρτης του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Πανεπιστημίου Πατρών. Το ηλιακό δυναμικό στο νησί μας δείχνει αυξημένο στο νότιο μέρος του και κυρίως προς το νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού μας. Η χερσόνησος Λευκάτα, προς το ακρωτήριο Δουκάτο, αποτελεί το κορυφαίο σημείο δυναμικού. Αυξημένο ηλιακό δυναμικό διαθέτουν και τα νησάκια Αρκούδι και Άτοκος, τα οποία όμως διοικητικά ανήκουν στην Ιθάκη. Επίσης, σχετικά καλό δυναμικό υπάρχει προς το νότιο τμήμα των νησιών του Μεγανησίου, της Καστού και του Καλάμου.
Από την ίδια πηγή μπορούμε να πάρουμε μία εικόνα του ηλιακού δυναμικού της πατρίδας μας: https://www.atmosphere-upatras.gr/solarmaps/Greece. Εκεί φαίνεται ότι η Λευκάδα βρίσκεται σε ένα μεσαίο επίπεδο, το οποίο πιθανότατα δεν είναι αποτρεπτικό για την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας για επενδυτικούς σκοπούς.
Όσον αφορά το αιολικό δυναμικό ο χάρτης της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας http://mapsportal.ypen.gr/layers/rae_status:Aiolikos_h80 φανερώνει πως το νησί μας δεν κατατάσσεται στις περιοχές με υψηλό ή μεσαίο αιολικό δυναμικό.
Το ζήτημα που προκύπτει είναι το πώς θα μπορούσε να αξιοποιηθεί το ηλιακό δυναμικό του νησιού μας. Γιατί αυτού του είδους η επένδυση απαιτεί σημαντικά ίδια κεφάλαια, τα οποία στην εποχή μας είναι δυσεύρετα. Ο δήμος όμως, πιθανόν να μπορούσε να αναλάβει το συντονισμό μίας συνολικής επένδυσης, ώστε να ξεπεραστεί σημαντικό μέρος αυτού του εμποδίου.
Για παράδειγμα:
Αρχικά να απευθύνει πρόσκληση προς τους κατόχους χωραφιών του νησιού μας να δηλώσουν το χωράφι που θα δεχόντουσαν να αξιοποιηθεί με την κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου.
Στη συνέχεια να καλέσει εξειδικευμένες εταιρείες να υποβάλουν προσφορά για τη μελέτη, την κατασκευή και τη συντήρηση φωτοβολταϊκών πάρκων, αλλά θέτοντας ως προϋπόθεση την κατάθεση επαρκών στοιχείων οικονομικής επιφάνειας, κατασκευαστικής εμπειρίας και επιπέδου εξοπλισμού. Η επιλογή της εταιρείας να προέκυπτε κατόπιν κλήρωσης μεταξύ των τριών-τεσσάρων εταιρειών με τις χαμηλότερες προσφορές, εφόσον το εύρος της διαφοράς τους είναι σχετικά μικρό. Διότι, όπως ήδη αναφέρθηκε και επεξηγήθηκε, ο πιο οικονομικός δε σημαίνει ότι είναι και ο πιο αποδοτικός. Ακόμα καλύτερο αποτέλεσμα πιθανόν να προέκυπτε αν η επιλογή έσπαγε σε δύο ή τρεις εταιρείες και όχι σε μία.
Έπειτα, οι επιλεχθείς εταιρείες να συντάξουν τεχνικό-οικονομικές μελέτες για την εκτιμώμενη απόδοση των φωτοβολταϊκών πάρκων ανά περιοχή χωραφιών. Παράλληλα, να υπολογιστεί και να αποδοθεί σε κάθε χωράφι ένας συντελεστής αποδοτικότητας, ώστε να είναι ξεκάθαρη και αδιαμφισβήτητη η επενδυτική τους εικόνα.
Στο επόμενο βήμα να εκτιμηθεί το ύψος του μισθώματος κάθε χωραφιού, το οποίο θα προταθεί να καταβάλλεται σε κάθε ιδιοκτήτη για την παραχώρησή του για τουλάχιστον 20 χρόνια.
Στη συνέχεια να προσδιοριστεί τόσο το συνολικό κόστος της επένδυσης για όλα τα χωράφια μαζί, όσο και το κόστος επένδυσης για κάθε χωράφι ξεχωριστά.
Κατόπιν, κάθε ιδιοκτήτης να δηλώσει τη δυνατότητα οικονομικής συμμετοχής του στην επένδυση. Από το συνδυασμό της χρηματικής του συμμετοχής και τον δείκτη αποδοτικότητας του χωραφιού του, θα προσδιοριστεί το ποσοστό συμμετοχής του στην όλη επένδυση.
Η επένδυση θα μπορούσε να τρέξει από μία πολυμετοχική εταιρεία στην οποία θα μετέχουν α) οι κάτοχοι των χωραφιών, β) ο δήμος ως συντονιστής ή και ως επενδυτής, γ) οποιοσδήποτε Λευκαδίτης επιθυμεί να εισφέρει ως επενδυτής, δ) οι ανάδοχες κατασκευαστικές εταιρείες εφόσον επιθυμούν να εισφέρουν επενδυτικά.
Εκτός αυτού, από τη συμμετοχή των μη οικονομικά δυνάμενων θα επωφεληθούν και οι οικονομικά δυνάμενοι ιδιοκτήτες χωραφιών, εξαιτίας της μείωσης του δανειακού κόστους που θα προσφερθεί σε μία μεγαλύτερη επένδυση.
Παρόμοια οφέλη από τη συμμετοχή των μη οικονομικά δυνάμενων θα προκύψουν και στο κομμάτι του κόστους κατασκευής, του κόστους σύνδεσης με το δίκτυο μεταφοράς του ρεύματος, του κόστους λειτουργίας της επένδυσης, του κόστους συντήρησης και γενικότερα της συνολικής απόδοσης.
Κατά συνέπεια θα ήταν απόλυτα λογικό και δίκαιο να λάβουν ένα ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής στην όλη επένδυση ακόμα και όσοι δεν θα έχουν δυνατότητα χρηματικής συμμετοχής. Το ποσοστό τους να προσδιοριστεί μετά από τεχνικοοικονομική εκτίμηση των ωφελειών που προαναφέρθηκαν.
Επίσης, η οικονομική συμμετοχή των ανάδοχων εταιρειών μπορεί να συνδράμει στη μείωση του κόστος κατασκευής, γιατί θα δείξουν επιπλέον προσοχή στην κατασκευαστική ποιότητα του έργου, ώστε να διασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή επενδυτική απόδοση, από την οποία θα ωφεληθούν και οι ίδιες.
Οι δε ιδιοκτήτες των χωραφιών, ενωμένοι, θα «απολαύσουν» προνόμια που μόνο μεγάλοι και οικονομικά δυνατοί επενδυτές απολαμβάνουν. Τα δε έσοδά τους θα προέρχονται από δύο κατευθύνσεις. Το πρώτο από το ετήσιο μίσθωμα του χωραφιού τους και το δεύτερο από το ετήσιο χρηματικό μέρισμα της επένδυσης. Επιπλέον, Λευκαδίτες επενδυτές θα επωφεληθούν από μία μακροχρόνια, ικανοποιητικού επιπέδου και σταθερής απόδοσης επένδυση.
Παράλληλα, ο δήμος θα συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος, ενώ αν συμμετάσχει επενδυτικά θα αποκτήσει ένα σταθερό έσοδο, το οποίο μπορεί να «μετατραπεί» σε μειωμένα δημοτικά τέλη. Κάτι από το οποίο θα προέκυπτε όφελος για όλους τους δημότες και τις επιχειρήσεις του νησιού.
Η παραπάνω επενδυτική διαδικασία διαθέτει άλλο ένα πλεονέκτημα. Ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί σε χωράφια τα οποία δεν είναι απαραίτητο να γειτνιάζουν. Οπότε η επένδυση δεν θα είναι δέσμια κάποιου ή κάποιων ιδιοκτητών.
Στο επενδυτικό σχέδιο θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν και οι δημοτικές κοινότητες του Μεγανησίου, του Καλάμου και του Καστού, αυξάνοντας το συνολικό μέγεθος της επένδυσης με προφανή επιπλέον οφέλη για όλους.
Η υλοποίηση ενός τέτοιου μεγέθους επένδυσης και μάλιστα φιλικής προς το περιβάλλον, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και από πλευράς μάρκετινγκ για τουριστική προβολή.
Η διοίκηση της πολυμετοχικής εταιρείας θα μπορούσε να αποτελείται από εκπρόσωπο του δήμου, των ιδιοκτητών των χωραφιών, των δημοτών επενδυτών και των ανάδοχων εταιρειών. Άλλωστε, αυτού του είδους η επένδυση δεν απαιτεί λήψη καθημερινών επιχειρηματικών αποφάσεων, καθώς όλα τα λειτουργικά θέματα θα έχουν καθοριστεί εκ των προτέρων. Δε θα υπάρχει δηλαδή πηγή διαφωνιών κατά την άσκηση της διοίκησης, η οποία απλά θα πραγματοποιεί τον έλεγχο των πεπραγμένων. Επιπλέον, καλό θα ήταν κάθε δύο χρόνια να πραγματοποιείται διαχειριστικός έλεγχος από διαφορετική κάθε φορά ελεγκτική εταιρεία.
Δ) Υδάτινοι πόροι
Ένα άλλο ζήτημα που χρήζει άμεσης εκτεταμένης μελέτης είναι η αξιοποίηση των υδάτινων πόρων της Λευκάδας. Τόσο για την παροχή πόσιμου νερού, όσο και για την άρδευση χωραφιών, αλλά πιθανόν και για την παραγωγή ενέργειας κατά τους χειμερινούς μήνες που έχουμε σημαντικές υδατοπτώσεις.
Παράλληλα, μπορεί να εξεταστεί η δυνατότητα κάλυψης ενός τμήματος του δημοτικού φωτισμού από μία συνδυαστική-υβριδική εκμετάλλευση των χειμερινών υδατοπτώσεων και του ηλιακού και αιολικού δυναμικού. Για παράδειγμα, με την εγκατάσταση μικρών φωτοβολταϊκών πάνελ και ανεμογεννητριών στην κορυφή των πυλώνων φωτισμού, καθώς και μικρών υδροηλεκτρικών γεννητριών, με μεταφορά του παραγόμενου ρεύματος σε μπαταρίες ή σε μικρά συστήματα αντλησιοταμίευσης, από όπου θα αντλείται ενέργεια για φωτισμό κατά τις βραδινές ώρες. Ταυτόχρονα, θα ήταν συνετό να εκτιμηθεί η οικονομική βιωσιμότητα ενός τέτοιου συστήματος.
Σε περίπτωση που η τεχνικοοικονομική μελέτη βιωσιμότητας δείξει ότι υπάρχει ένα καλό περιθώριο οικονομικής απόδοσης, τότε ο δήμος θα μπορούσε να απευθύνει πρόσκληση επενδυτικής συμμετοχής και προς δημότες Λευκαδίτες. Δηλαδή, να αναλάβει την πρωτοβουλία για το συντονισμό της εκτέλεσης του έργου όπως στην περίπτωση των φωτοβολταϊκών πάρκων.
Με αυτό το πρότυπο ενεργοποίησης ο δήμος θα μπορούσε να αξιοποιήσει και άλλα περιουσιακά στοιχεία, ώστε να διασφαλίζονται καλύτερα τα περιβαλλοντικά ζητήματα, να προκύπτουν έσοδα για τον δήμο και να διαχέονται οικονομικά οφέλη σε όλους τους δημότες-Λευκαδίτες.
Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση εξέτασης εφαρμογής παραγωγής ρεύματος από υδατοπτώσεις αλλά και αποθήκευσης ενέργειας με αντλησιοταμίευση αποτελεί η περιοχή Ρουπακιάς-Άγιος Πέτρος (κατά τους χειμερινούς μήνες). Μία επιλογή που μπορεί πιθανότατα να λειτουργήσει παράλληλα με την άρδευση του κάμπου της Βασιλικής, ενώ είναι επίσης πιθανό οι υδάτινοι πόροι να μπορούν να αξιοποιηθούν και για ύδρευση.
Μέρος της χρηματοδότησης αυτών των επενδύσεων θα μπορούσε να αντληθεί και από προγράμματα του δημοσίου ή του ΕΣΠΑ. Αν δεν υφίστανται, τότε το θέμα θα μπορούσε να τεθεί στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος – ΚΕΔΕ, ώστε να ζητηθεί από την κυβέρνηση η δημιουργία ενός σχετικού προγράμματος χρηματοδότησης για όλους τους δήμους της πατρίδας μας.
E) Διοικητήριο Δήμου
Θα μπορούσε να ανατεθεί μελέτη για την αναδιοργάνωση της λειτουργίας των διοικητικών δομών του δήμου σε δύο ή τρεις πανεπιστημιακές σχολές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, τόσο ως προς την εσωτερική τους λειτουργία, όσο και ως προς την εξυπηρέτηση των πολιτών.
Αντίστοιχη μελέτη μπορεί να ανατεθεί και για την αναβάθμισή της μηχανογράφησης του δήμου (υπολογιστικά μηχανήματα και λογισμικό) πάλι σε σχετικές με το αντικείμενο πανεπιστημιακές σχολές.
ΣΤ) Καθημερινή διαχείριση απορριμμάτων
Αντί για «κινούμενους» κάδους θα ήταν πιο ασφαλές και πιο κόσμιο να χωροθετηθούν μόνιμες θέσεις οι οποίες να περιστοιχίζονται από φυτά. Ταυτόχρονα, να υπάρχει πρόβλεψη για αύξηση του πλήθους των κάδων ανά χωροθετημένη θέση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η χωροθέτηση να αφορά τόσο την πόλη όσο και τα χωριά της Λευκάδας.
Ζ) Τα χωριά της Λευκάδας
Οι πλατείες των χωριών είναι κατασκευασμένες εδώ και πολλά χρόνια με βάση τις ανάγκες και τις συνήθειες άλλων εποχών. Επιπλέον, με την πάροδο των ετών αρκετές έχουν υποστεί σημαντικές φθορές. Η μελέτη ανακαίνισης μπορεί να ανατεθεί σε σχετικές με το αντικείμενο πανεπιστημιακές σχολές, η οποία καλό θα ήταν να συμπεριλαμβάνει και τυχόν ανάγκη επαναχάραξης των οδικών αρτηριών που συνδέονται μαζί τους, αλλά και την ύπαρξη χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων και δικύκλων. Η μελέτη θα μπορούσε να επεκταθεί στη συνολική χωροταξική αναδόμηση των χωριών, σταδιακά, σε τρεις ή τέσσερις φάσεις.
Η) Αντιπυρική προστασία
Το προηγούμενο καλοκαίρι η Πολιτική Προστασία της Περιφερειακής Ενότητας Λευκάδας ανακοίνωσε περιορισμούς διέλευσης, παραμονής και κυκλοφορίας προσώπων και οχημάτων σε δάση, πάρκα, περιοχές NATURA και άλση, όπως ορίζονται από το Ν.998/1979 (ΦΕΚ 289/τ.Α’/1979), καθώς και σε συγκεκριμένους δασικούς δρόμους της Λευκάδας, διότι σύμφωνα με τον Ημερήσιο Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, προβλεπόταν πολύ ψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς.
Ο περιορισμός δεν αφορούσε πρόσωπα που κατοικούν ή εργάζονται στις εν λόγω περιοχές αποκλειστικά για τη μετακίνησή τους από και προς την κατοικία ή την εργασία τους, καθώς και πρόσωπα που μετακινούνται εντός του οδικού δικτύου. Για κάθε παράβαση του ανωτέρω περιορισμού, ορίστηκε διοικητικό πρόστιμο τριακοσίων (300) ευρώ.
Από τη συγκεκριμένη ανακοίνωση προκύπτουν τα παρακάτω ερωτήματα που ίσως να αποτελέσουν πηγή προβληματισμού για τη νέα χρονιά:
1) Γιατί περιορίζεται η μετακίνηση των κατοίκων και των εργαζομένων της περιοχής τους αποκλειστικά από και προς την κατοικία ή την εργασία τους; Θεωρούνται «εν δυνάμει εμπρηστές» από την περιφέρεια;
2) Υπάρχει καλύτερος φύλακας μίας δασικής περιοχής από τον κάτοικο που γειτνιάζει σε αυτή, αφού σε περίπτωση πυρκαγιάς θα κινδυνεύσει το σπίτι του;
3) Ένας επίδοξος εκ δόλου εμπρηστής, θα φοβηθεί ένα πρόστιμο 300 ευρώ;
4) Ο μη περιορισμός προσώπων που μετακινούνταν εντός του οδικού δικτύου έγινε προς χάριν των τουριστών;
5) Δεν θα μπορούσε ένας εμπρηστής να υποδύεται τον τουρίστα;
6) Με βάση ποιο νόμο περιορίζεται η κυκλοφορία των κατοίκων και των εργαζομένων στην περιοχή που κατοικούν, καθώς ο νόμος 998/1979 (ΦΕΚ 289/τ.Α’/1979) στο Άρθρο 25, παράγραφος 3, αναγράφει:
6) Κατόπιν αυτών, εξέτασε ο δήμος αν λήφθηκαν τα παρακάτω υποχρεωτικά μέτρα σύμφωνα με τον παραπάνω νόμο 998:
α) Επάνδρωση παρατηρητηρίων (παράγραφος δ) στις περιοχές στις οποίες λήφθηκαν τα περιοριστικά μέτρα, από ποιους και για πόσες ώρες κάθε μέρα και ειδικά τη νύχτα.
β) Επίβλεψη των χώρων και λήψεων μέτρων πρόληψης επαπειλούμενων εγκληματικών πράξεων κατά των δασών (παράγραφος δ), από ποιους, ποιες ώρες της ημέρας και της νύχτας.
γ) Κατάρτιση πίνακα με τυχόν διαμένοντες άνω των δεκαπέντε ημερών στους χώρους αυτούς (παράγραφος ε).
δ) Κατάρτιση προγράμματος δασικών έργων και αν εκτελέστηκαν οι προβλεπόμενες κατασκευές και εργασίες (παράγραφος στ), από ποιους, πότε αλλά και από ποιους ελέγχθηκαν.
ε) Σύσταση αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών για την προστασία δασών σύμφωνα με το άρθρο 22 (παράγραφος ζ); Αν όχι, γιατί; Αν καταργήθηκαν, πότε και γιατί αλλά και ποια μέτρα πάρθηκαν ως αντικατάστασή τους.
Πέραν αυτών,
7) Ποιες προληπτικές ενέργειες γίνονται από την Περιφέρεια και τον Δήμο (καθαρισμός παράπλευρων χώρων οδικών αρτηριών, δασικών δρόμων, έλεγχος λειτουργίας παροχών νερού πυρόσβεσης, πρόσληψη ειδικευμένου προσωπικού, ενημέρωση κατοίκων, εκπαίδευση εθελοντών, κλπ κλπ).
8) Ποιες προληπτικές ενέργειες εφαρμόζονται από την Περιφέρεια και τον Δήμο για το ενδεχόμενο αποτροπής ή γρήγορης αντιμετώπισης τυχόν πυρκαγιάς (περιπολίες – ειδικά τις νυχτερινές ώρες, οργάνωση εθελοντών, ενημερώσεις, κλπ κλπ)
9) Ίσως το σπουδαιότερο. Μήπως με τέτοιου τύπου ανακοινώσεις στοχοποιούνται οι συγκεκριμένες δασικές περιοχές σε επίδοξους εμπρηστές, καθώς εξαιτίας του περιορισμού κυκλοφορίας των κατοίκων μπορούν να δράσουν πιο εύκολα σε αυτές, αφού περιορίζεται το ενδεχόμενο να εντοπιστούν;
10) Υπάρχουν ελλείψεις προσωπικού στο πυροσβεστικό σώμα; Υπάρχει ανεπάρκεια αποτελεσματικών πυροσβεστικών επίγειων και εναέριων μέσων; Αν ναι, γιατί δεν καλύφθηκαν τόσα χρόνια; Όπως αν και τι μεγέθους πιέσεις άσκησαν οι δήμοι.
11) Με βάση ποιο νόμο και υπό ποιες προϋποθέσεις «διατάσσονται» οι εκκενώσεις οικισμών και χωριών, δηλαδή η εγκατάλειψη του σπιτιού μας, της εστίας μας, σε περίπτωση πυρκαγιάς; Γιατί και πότε μπορεί το κράτος να αφαιρέσει το δικαίωμα σε έναν πολίτη ή σε περισσότερους οργανωμένους πολίτες να υπερασπιστούν τα σπίτια τους; Ποια είναι η θέση του δήμου.
Θ) Χειμερινός τουρισμός
Η άμεση οδική πρόσβαση του νησιού με την ηπειρωτική χώρα, ειδικά μετά την επικείμενη αναβάθμιση της σύνδεσης με την Ιονία οδό και το αεροδρόμιο του Ακτίου, σε συνδυασμό με το πανέμορφο ορεινό ανάγλυφο της Λευκάδας και τα όμορφα ημιορεινά και ορεινά της χωριά, θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για την προσέλκυση τουρισμού και κατά τη χειμερινή περίοδο. Αλλά χρειάζεται αναβάθμιση των υποδομών και των τουριστικών καταλυμάτων.
Ι) Αγροτική ανάπτυξη
Το ανάπτυγμα του νησιού μας είναι ιδανικό για την κτηνοτροφία αλλά οι κτηνοτροφικές μονάδες είναι ελάχιστες και οι λίγες που υπάρχουν διώκονται από τις τουριστικές βίλες, καθώς κανείς δεν τολμά να προσδιορίσει τις βοσκήσιμες εκτάσεις. Επίσης, μεγάλο μέρος από τις ιδιαίτερες τοπικές ποικιλίες αμπελιών ξεριζώθηκαν, ενώ οι εναπομείνασες σταδιακά εγκαταλείπονται. Παράλληλα, η ελαιοπαραγωγή κινείται πρόχειρα και άνευ ύπαρξης συνεταιρισμού. Ενώ η καλλιέργεια κηπευτικών μειώνεται συνεχώς. Οι κάμποι του νησιού ερημώνουν, αφού η συντήρηση βασικών τους υποδομών (δρόμοι, άρδευση, ρεύμα, σούδες κλπ) έχουν ξεχαστεί. Αγροτικοί δρόμοι, νερό, ρεύμα «ανοίγονται» μόνο για βίλες.
Η) Δημοτική ενότητα Απολλωνίων
Στην περιοχή δεν υπάρχει βρεφονηπιακός σταθμός, η δημιουργία το οποίου αποτελεί άμεση ανάγκη. Η στέγαση μπορεί να γίνει σε ένα από τα παλαιά δημοτικά σχολεία του Αγίου Πέτρου και του Σύβρου.
Όσο για το Αγκυροβόλιο της Βασιλικής; Τι να πει κανείς, όταν ο χώρος μπροστά από την προβλήτα πρόσδεσης του Ε/Γ-Ο/Γ (τουρίστες μπαίνουν-βγαίνουν) και ο υπαίθριος – άτυπα – χώρος στάθμευσης είναι εδώ και χρόνια σε τριτοκοσμική κατάσταση (λακκούβες, χαλίκια, χώματα κλπ), ενώ λίγα μέτρα πιο πέρα είναι το κτίριο (και το γραφείο του εκάστοτε αντιδημάρχου) της δημοτικής ενότητας Απολλωνίων.
Μία τελική σκέψη
Σίγουρα, κάθε δημότης-πολίτης δεν γνωρίζει όλες τις πτυχές κάθε τοπικού ζητήματος. Αποτελεί όμως υποχρέωση των εκλεγμένων αντιπροσώπων του να τον ενημερώσει, ώστε να λάβει την απαραίτητη γνώση και να αποκτήσει όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη γνώμη, τουλάχιστον για τα πιο σοβαρά θέματα.
Επίσης, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του νόμου για την αυτοδιοίκηση, του λεγόμενου «Κλεισθένη», εισάγεται η δυνατότητα διεξαγωγής δημοψηφίσματος στους δήμους για σημαντικά ζητήματα. Το δημοψήφισμα μπορεί να έχει αποφασιστικό ή συμβουλευτικό χαρακτήρα και δικαίωμα ψήφου έχουν όσοι μετέχουν στις δημοτικές εκλογές. Πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή δημοτικού δημοψηφίσματος μπορεί να αναλάβει είτε το δημοτικό συμβούλιο με τα 2/3 του συνόλου των μελών του, είτε να αποφασισθεί κατόπιν αίτησης ποσοστού 10% τουλάχιστον εγγεγραμμένων εκλογέων του Δήμου.
Μέσα από την διεργασία δημοψηφισμάτων θα δοθεί η δυνατότητα στον κάθε δημότη να παύσει να είναι ανενεργός ή να νιώθει πως βρίσκεται στο περιθώριο και παράλληλα θα καλλιεργηθεί μία πιο ώριμη πολιτική κουλτούρα που δεν θα διακατέχεται από οπαδικού τύπου ιδεοληπτικές ακαμψίες. Ταυτόχρονα, ο δημότης θα αποκτήσει πιο ενεργό ρόλο, θα αναπτύξει ένα κριτικό και ελεύθερο στοχαζόμενο πνεύμα και θα γίνει μία πιο υπεύθυνη προσωπικότητα αναλαμβάνοντας το βάρος της ευθύνης των επιλογών του. Παράλληλα, ο Δήμος όχι μόνο δεν θα ερχόταν αντιμέτωπος με οποιαδήποτε μερίδα δημοτών, αλλά θα έδινε τη δυνατότητα στον οποιονδήποτε να διατυπώσει την πρότασή του και θα παρέδιδε την απόφαση στα χέρια των ίδιων των δημοτών.
Εν τέλει, ο Δήμος και οι πολίτες της Λευκάδας θα έκαναν μία πρωτοφανή πολιτική υπέρβαση για τα ελληνικά δεδομένα.
Ο κάτοικος Αγίου Πέτρου και δημότης Λευκάδας
Κωνσταντίνος Μαργέλης του Δημητρίου
30 Ιανουαρίου 2024
.
Δημοσίευση Meganisinews.eu