Ελλάς: 31 δις ευρώ πρόσθετες υποχρεώσεις προς το εξωτερικό μέσα σε δώδεκα μήνες από τα αγκάθια του ενεργειακού και εμπορικού ελλείμματος

Α΄ Μέρος

«Η διεθνής επενδυτική θέση αποτυπώνει σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή (τέλος τριμήνου και τέλος έτους) το ύψος των απαιτήσεων και υποχρεώσεων των κατοίκων Ελλάδος έναντι μη κατοίκων».

Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος

Η χώρα μας είναι καθαρός χρεώστης προς τον υπόλοιπο κόσμο. Το 2009 η διεθνής επενδυτική θέση της Ελλάδας ήταν στα -207 δις ευρώ. Στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2022, η διεθνής επενδυτική θέση της Ελλάδας έφτασε στα -323 δις ευρώ. Δηλαδή είμαστε κατά 116 δις ευρώ επιπλέον χρεωστικοί προς το εξωτερικό, σε σχέση με εκείνο το έτος βάσει των οικονομικών δεδομένων του οποίου χρεοκοπήσαμε το 2010. Ειδικότερα, τους τελευταίους 12 μήνες δημιουργήθηκε 31 δις ευρώ νέο χρεωστικό υπόλοιπο προς το εξωτερικό.

https://www.bankofgreece.gr/statistika/ekswterikos-tomeas/diethnhs-ependytikh-thesh

Όσον αφορά το δημόσιο χρέος, στο τέλος του Ιουνίου του 2022 έφτασε στα 394 δις ευρώ, ενώ εκκρεμούν και 28 δις εγγυήσεων του ελληνικού δημοσίου. Το 2009 ανερχόταν στα 298 δις ευρώ. Δηλαδή έχουμε 96 δις ευρώ περισσότερο από το έτος βάσει του οποίου χρεοκοπήσαμε.

https://www.pdma.gr/el/debt-strategy-gr/public-debt-gr/level-of-debt-gr.

Στις 15 Οκτωβρίου του 2021, τέσσερις μήνες πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, στο άρθρο «Πώς η έκρηξη των ενεργειακών τιμών υποθάλπει μία νέα χρεοκοπία της Ελλάδος. Η πολιτική κάστα κοιμάται βαθιά.» https://www.freepen.gr/2021/10/blog-post_185.html, η ετήσια επιβάρυνση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών από την άνοδο των τιμών του φυσικού αερίου, του πετρελαίου και των υπολοίπων εισαγόμενων αγαθών, είχε εκτιμηθεί στα 15 δις ευρώ. Τότε, οι ενεργειακές τιμές είχαν ανέλθει στα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα για το φυσικό αέριο και στα 80 δολάρια ανά βαρέλι για το πετρέλαιο. Επίσης, ο δείκτης τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία έτρεχε με ετήσιο ρυθμό ανόδου 18%.

Πράγματι, έκτοτε το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έχει τραβήξει την ανηφόρα. Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022 εκτινάχτηκε στα 9,2 δις ευρώ από 5,4 δις ευρώ του αντίστοιχου διαστήματος του 2021, σημειώνοντας αύξηση 70%.

Αλλά πλέον, η τιμή του φυσικού αερίου ξεπέρασε τα 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα ή τα 3000 ευρώ ανά 1000 κυβικά μέτρα. Του πετρελαίου κυμαίνεται στα 90 με 100 δολάρια το βαρέλι. Ενώ ο δείκτης τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία έχει σημειώσει φέτος αύξηση κατά 32% σε σχέση με το 2021. Μάλιστα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τον Ιούνιο του 2022 ο δείκτης έφτασε στα 160,55 όταν τον αντίστοιχο μήνα του 2020 βρισκόταν στα 100,35. Έχει σημειώσει δηλαδή αύξηση 60% σε δύο χρόνια.

Δυστυχώς, τα δυσμενέστερα δεδομένα αναθεωρούν την πρόβλεψη της ετήσιας επιβάρυνσης του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών σε περισσότερα από 23 δις ευρώ σε σχέση με το 2020. Γεγονός που μεταφράζεται σε 34 δις ευρώ έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών για το 2023, όταν το 2009 είχε φτάσει τα 29 δις ευρώ.

Β’ Μέρος

Οι ανώτατες αμοιβές για τις μονάδες παραγωγής ρεύματος στην Ελλάδα κατά τον μήνα Αύγουστο του 2022, με τη μέση τιμή του φυσικού αερίου στα 168 ευρώ ανά μεγαβατώρα, καθορίστηκαν ως κάτωθι:

Φυσικού αερίου ανοιχτού κύκλου 594,76 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Φυσικού αερίου κλειστού κύκλου 422,39 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Λιγνίτη 205,38 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Υδροηλεκτρικές 112 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

ΑΠΕ 85 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

https://www.rae.gr/wp-content/uploads/2022/07/ΡΑΕ_-Ρυθμιζόμενες-Τιμές_Aug-2022.pdf

Όμως, αφού η τιμή του φυσικού αερίου ξεπέρασε τα 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα, οι αμοιβές των μονάδων φυσικού αερίου για το μήνα Σεπτέμβριο αναμένεται να εκτοξευτούν περισσότερο.

Στο μεταξύ, το ενεργειακό μείγμα της χώρας μας κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022 ήταν:

Φυσικό Αέριο 37%, ΑΠΕ 32%, Υδροηλεκτρικά 11%, Λιγνίτης 11%, Καθαρές Εισαγωγές 9%.

Ενώ η πατρίδα μας διαθέτει πόρους για να καλυφθούν οι ενεργειακές μας ανάγκες, η πολιτική εξουσία έχει κατορθώσει να εξαρτιόμαστε κατά 45% από εισαγόμενες πηγές.

Πιο συγκεκριμένα:

Η γεωθερμία θα μπορούσε να καλύψει έως και το 5% με 10% των αναγκών μας, αλλά η αξιοποίησή της παραμένει μηδαμινή, σε αντίθεση με άλλες χώρες, όπως η Τουρκία και η Ιταλία. Μάλιστα η Τουρκία εκμεταλλεύεται γεωλογικά συστήματα που διέρχονται κοντά από τα νησιά μας, Λέσβο, Νίσυρο και Ικαρία. Τα γεωθερμικά μας πεδία μας περιμένουν.

Η πολιτική της «απολιγνιτοποίησης» της τελευταίας δεκαετίας συνέβαλε στην αύξηση των εισαγωγών φυσικού αερίου, το οποίο τον Αύγουστο ήταν ακριβότερο από το λιγνίτη από 100% έως 200%. Μάλιστα τον Σεπτέμβριο η διαφορά αναμένεται να ανέβει στο 200% έως 400%. Εκτός αυτού, αν ορισμένες λιγνιτικές μονάδες είχαν εκσυγχρονιστεί λειτουργικά, καθώς και αναβαθμιστεί με την εφαρμογή τεχνικών δέσμευσης, χρήσης και αποθήκευση άνθρακα – CCUS – το κόστος τους θα ήταν ακόμα χαμηλότερο. Συνεπώς και με δεδομένο ότι το 2012 οι λιγνιτικές μονάδες κάλυπταν άνω του 40% της αγοράς, σήμερα θα μπορούσαν κάλλιστα να καλύπτουν το 30% της εγχώριας ζήτησης, αντί μόλις του 11%. Όμως ακόμα και τώρα δεν ακούγεται καν το ενδεχόμενο εκσυγχρονισμού τους. Απλά παρατάθηκε ο χρόνος κλεισίματός τους.

Περιθώρια περαιτέρω αξιοποίησης υπήρχαν και υπάρχουν και στην παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Τόσο με την δημιουργία περισσότερων μονάδων όσο, κυρίως, με την αξιοποίηση νέων και υφιστάμενων μέσω της εγκατάστασης συστημάτων αντλησιοταμίευσης. Συστήματα που θα αναβάθμιζαν και τη συνεισφορά των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, αποταμιεύοντας περίσσια ενέργεια που παράγουν και διαχέοντάς την πίσω στο σύστημα όταν δεν παράγουν (νύχτα και συννεφιά για τα φωτοβολταϊκά, άπνοια και χαμηλής έντασης άνεμοι για τα αιολικά). Η πατρίδα μας διαθέτει το κατάλληλο γεωμορφολογικό ανάγλυφο σε αφθονία, με αναρίθμητα μικρά και μεγάλα ποτάμια, αλλά και λίμνες. Η συνεισφορά των υδροηλεκτρικών μονάδων θα μπορούσε να άγγιζε το 15% του ενεργειακού μείγματος, αντί του 11%. Παρόλα αυτά ελάχιστη πρόοδος σημειώθηκε κατά τα τελευταία έτη, ενώ και ο υφιστάμενος προγραμματισμός είναι ανεπαρκής.

Περισσότερα περιθώρια αξιοποίησης υπήρχαν και υπάρχουν και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας – ΑΠΕ. Πρώτον, μέσω της εγκατάστασης υβριδικών συστημάτων παραγωγής, αποθήκευσης και κατανάλωσης σε μονοκατοικίες, δημόσια κτήρια, στρατόπεδα, εθνικές οδούς και δημόσιους δρόμους. Ένα ποσοστό ενεργειακής κάλυψης της τάξης του 5%-10% από ιδιοπαραγωγή δεν φαίνεται παράλογο ως μέγεθος. Όμως, δεν έχει δοθεί ούτε ένα κίνητρο, αλλά ούτε και έχει εκπονηθεί σχετικός κρατικός σχεδιασμός. Δεύτερον, μέσω της ενεργειακής διασύνδεσης των νησιών μας που έχει καθυστερήσει δραματικά και αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2030. Αν είχε τρέξει την εποχή που έπρεπε τότε οι ΑΠΕ θα αξιοποιούνταν περισσότερο, καθώς θα υπήρχε ένα σύστημα αλληλοϋποστήριξης ενέργειας τόσο μεταξύ των νησιών όσο και μεταξύ νησιών και ηπειρωτικής Ελλάδας. Τρίτον, μέσω της καλύτερης λειτουργίας του μηχανισμού αδειοδότησης των ΑΠΕ, καθώς τότε η εγκατεστημένη τους ισχύ θα ήταν αυξημένη κατά τουλάχιστον 30%, που σημαίνει ένα επιπλέον 5% συμμετοχής τους στο ενεργειακό μας μείγμα.

Εν κατακλείδι, ακόμα και χωρίς την αξιοποίηση των υφιστάμενων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου που διαθέτει η πατρίδα μας, οι παραπάνω εφικτές παρεμβάσεις θα είχαν επιφέρει ενεργειακή επάρκεια από εγχώριους πόρους. Που σημαίνει απεξάρτηση από το εισαγόμενο φυσικό αέριο, αποφυγή μελλοντικά ελεγχόμενων διακοπών ηλεκτροδότησης, εξάλειψη της πιθανότητας μίας νέας χρεοκοπίας, αλλά ταυτόχρονα και φτηνότερο ρεύμα για όλους, ελεγχόμενο κόστος ρεύματος και συνεπώς υποστήριξη της οικονομικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας στην πατρίδας μας. Που μεταφράζεται σε λιγότερη ανεργία και μεγαλύτερο διαθέσιμο εισόδημα.

Μαργέλης Κωνσταντίνος

Άγιος Πέτρος, Λευκάδας, 27 Αυγούστου 2022

www.eksadaktylos.gr

Πηγές:

https://www.energia.gr/article/192806/ektrohiasmos-toy-emporikoy-isozygioy-apo-thn-ypshlh-timh-toy-aerioy

https://naftemporiki.gr/finance/story/1897050/fusiko-aerio-kseperase-ta-3000-dolaria-ana-1000-kubika-metra

https://www.news247.gr/energia/reyma-monades-paragogis-dipsifies-ayxiseis-stis-times-plafon-gia-aygoysto.9714039.html

https://www.insider.gr/oikonomia/239635/reyma-sta-6357-ekat-eyro-oi-parakratiseis-stoys-paragogoys-ton-ioylio-gia-tis

https://www.bankofgreece.gr/statistika/ekswterikos-tomeas/isozygio-plhrwmwn/ta-vasika-megethh

https://www.bankofgreece.gr/statistika/ekswterikos-tomeas/diethnhs-ependytikh-thesh

https://www.pdma.gr/el/debt-strategy-gr/public-debt-gr/level-of-debt-gr

https://www.minfin.gr/documents/20182/18489751/19-8-2022++++Δελτίο+Νο_106.pdf/93036b43-9433-4944-8988-1192baf23fa4